Rektum Kanserinin Nedenleri

Rektum kanserine neden olan faktörlerin bazıları belirlenebilmiş olsa da hastaların yaklaşık %75’inde net bir risk faktörü bulunmaz. Bilinen başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Aile öyküsü: Ailede kolorektal kanser öyküsü varsa, özellikle birinci derece akrabalarda, hastalığa yakalanma riski artar. Bu bireylerde tarama kolonoskopisine 40 yaşında başlanması önerilir.

• Bağırsak polipleri: Polipler zamanla kansere dönüşebilir. Polip tespit edilen bireylerde kolorektal kanser riski 3-7 kat artar.

• Kalıtsal hastalıklar:

  • HNPCC (Kalıtsal Nonpolipozis Kolorektal Kanser): Genetik geçişli bu hastalıkta, rektum dahil birçok organda kanser riski yüksektir. Düzenli kolonoskopi takibi şarttır.

  • FAP (Familyal Adenomatöz Polipozis): Bağırsakta yüzlerce polip oluşur ve yüksek oranda kansere dönüşebilir. Genetik mutasyonla geçer.

• İltihabi bağırsak hastalıkları: Uzun süredir devam eden ülseratif kolit veya Crohn hastalığı olan bireylerde kanser riski artar.

• Beslenme: Kırmızı et ve doymuş yağ ağırlıklı beslenme riski artırırken, liften zengin diyet koruyucu olabilir.

• Diğer faktörler: Alkol, sigara kullanımı ve ileri yaş da önemli risk etkenlerindendir.

• Daha önce kolorektal kanser geçirmiş olmak: Başka bir bölümde kanser görülmüş hastalarda yeniden gelişme riski vardır.

Rektum Kanseri Belirtileri

Rektum kanseri belirtileri her bireyde farklılık gösterebilir ve erken evrelerde belirti vermeyebilir. En sık görülen belirtiler:

• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal)

• Makattan kan gelmesi

• Dışkıda kan ve mukus

• Dışkının incelmesi

• Dışkılama sonrası tam boşalmama hissi

• Karın ağrısı, gaz ve şişkinlik

• Kilo kaybı ve iştahsızlık

• Yorgunluk, halsizlik

• Demir eksikliği anemisi

• Kalça bölgesinde ağrı

• Karında ele gelen kitle

• Mide bulantısı ve kusma

Bu belirtiler başka hastalıklarda da görülebileceği için özellikle 50 yaş üzerindeki bireylerin düzenli tarama yaptırması önemlidir.

Rektum Kanseri Tanısı ve Evrelemesi

Tanı konulması için birçok test ve görüntüleme yöntemi kullanılır:

• Kan testleri (hemogram, karaciğer fonksiyonları, tümör belirteçleri: CEA, CA19-9)

• Dışkıda gizli kan testi

• Rektal muayene, anoskopi, rektoskopi, kolonoskopi

• Endorektal ultrason

• Pelvik MR ve BT

• PET-CT taramaları

• Genetik testler (HNPCC, FAP gibi hastalıklar için)

Rektum kanseri evrelemesi:

• Evre 1: Kanser yüzeyel tabakaları tutmuştur.

• Evre 2: Tüm bağırsak duvarına yayılmıştır ancak lenf bezlerine ulaşmamıştır.

• Evre 3: Lenf bezlerine yayılım vardır.

• Evre 4: Uzak organlara (karaciğer, akciğer vb.) metastaz yapmıştır.

Rektum Kanseri Tedavisi

Rektum kanserinin temel tedavisi cerrahidir. Ameliyatta tümör ve etkilenen lenf bezleri onkolojik ilkelere uygun şekilde çıkarılır.

Tedavi süreci hastalığın evresine göre değişir:

• Erken evre hastalarda sadece cerrahi yeterli olabilir. Başarı oranı %80-90’dır.

• İleri evrelerde, ameliyat öncesi radyoterapi ve/veya kemoterapi uygulanarak tümör küçültülür. Ameliyat sonrası da ek tedavi gerekebilir.

• Bazı hastalarda tümör çevredeki organlara yayılmış olabilir. Bu durumda, rahim, mesane, yumurtalık gibi komşu organların bir kısmı ya da tamamı da çıkarılabilir.

• Nadir durumlarda, dışkının vücut dışına torba ile alınması (kolostomi) gerekebilir. Bu, hastaların %5’inden daha azında uygulanır.

Sonuç olarak:

Rektum kanseri, erken teşhisle tamamen tedavi edilebilir bir hastalıktır. Belirti göstermese bile, özellikle 50 yaş üstü bireylerde düzenli tarama programlarına katılmak hayati öneme sahiptir. Aile öyküsü olan veya risk faktörlerine sahip bireylerde ise taramaya daha erken yaşta başlanması önerilir.